Jak sobie radzić z problemami okresu dorastania?

            Dorastanie jest etapem, na którym następuje przejście z okresu dzieciństwa do dorosłości. Młody człowiek staje wówczas przed zadaniem osiągnięcia niezależności, samodzielności i dojrzałości. Od tego momentu rodzina traci swoją dominującą rolę na rzecz kontaktów z rówieśnikami. Nastolatki rozwijają indywidualne cechy osobowości, konsekwentnie chronią swoją prywatność i nie pozwalają na ingerowanie, zwłaszcza ze strony rodziców.

ZADANIEM OKRESU DOJRZEWANIA JEST OSIĄGNIĘCIE WIEKSZEJ DOJRZAŁOŚCI.

            Niektórzy przechodzą fazę dojrzewania szybciej niż inni. Pewne jest jednak to, że stawia ona przed dzieckiem ogromne wyzwania. Nastolatek musi poradzić sobie z fizycznymi zmianami zachodzącymi w jego ciele, jak i nasileniem się różnych skrajnych emocji oraz doznań natury seksualnej. Intensywnie buduje swoje poczucie tożsamości. Uczy się myśleć abstrakcyjnie, kształtuje swoje wartości i przekonania, często stojące w sprzeczności z wartościami, które prezentowała jego rodzina.

NASTOLATKI ODCZUWAJĄ POTRZEBĘ BUDOWANIA WŁASNEGO POCZUCIA TOŻSAMOŚCI.

            Młody człowiek na tym etapie może odczuwać silną presję ze strony otoczenia. Trudno mu sprostać oczekiwaniom ze strony szkoły lub rodziny, którym towarzyszą zmiany zachodzące w jego relacjach z ludźmi. Pojawiają się jeszcze wówczas inne istotne zadania, na przykład kwestia wyboru preferencji seksualnych, pierwszych osobistych kontaktów czy drogi zawodowej. Są to tylko niektóre przykłady wielu różnych problemów, z którymi mierzą się nastolatki.

            Okres dojrzewania jest czasem eksperymentów w dziedzinie nowych zachowań w nowych sytuacjach, co wiążę się często z dużym ryzykiem. Nastolatki zderzają się także z wpływem i presją rówieśników. Podejmują wówczas decyzje o paleniu papierosów, spożywania alkoholu czy prób z narkotykami. Cechuje ich brawura i poczucie „nieśmiertelności”. Dodatkowo bardzo dużą wagę przywiązują do swojego wyglądu.

OKRES DOJRZEWANIA TO CZAS EKSPERYMENTÓW I PODEJMOWANIA RYZYKA.

            Uporczywe dążenie nastolatków do niezależności i wyzwolenia spod wszelkich wpływów, wyzwala w nich niechęć i brak zaufania do dorosłych. Popadają w konflikty z autorytetami, próbując stanowić własne prawa, zasady oraz zachowania.

            Nie zakładajmy jednak, że młodzi ludzie są pewni siebie i swoich umiejętności. Starają się pokazać, że ze wszystkim sobie radzą i zawsze mają rację. Brak in jednak jeszcze odpowiednich umiejętności. Propozycję pomocy traktują jak próbę wpływania na nich i dominowania nad nimi. Dorosłym trudno zrozumieć i uznać wartości młodzieży. Nasze poglądy i doświadczenia stają w opozycji do sposobu myślenia i przekonań oraz zachowań młodego człowieka. Jeśli jednak chcemy pomóc nastolatkowi musimy spojrzeć na świat z ich perspektywy, potwierdzić wartość ich doświadczeń, aby mogli sami znaleźć rozwiązanie trudnej sytuacji. Musimy pamiętać, że uczą się oni przyjmowania odpowiedzialności za swoje zachowania i poglądy. Dzięki temu budują własne poczucie wartości i tożsamości oraz uczą się przewidywać i doświadczać konsekwencji.

            Zrozumienie najczęstszych problemów okresu dojrzewania może być przydatne w naszych codziennych kontaktach z nastolatkami. Relacje z nimi bywają trudne, zwłaszcza dla rodziców, dlatego też budowanie więzi opartej na zaufaniu, powstrzymywanie się od osądzania, szacunek dla poglądów oraz umiejętne słuchanie sprawi, że poczują się doceniani i chętniej zgodzą się rozważać różne możliwości dotyczące ich życia. Warto podkreślić, iż nastolatki reagują pozytywnie na szczerą rozmowę i bezpretensjonalną postawę dorosłych.

Opracowała: mgr Agnieszka Szreter, pedagog

Opublikowano 3 kwietnia 2020 r.