Wpływ oceny rodziców
na poziom uzdolnienia swojego dziecka

     Czy ocena wpływa na poziom uzdolnienia dziecka? Czy dziecko spełnia Twoje oczekiwania? Czy akceptujesz dziecko takim jakim jest? Czy dostrzegasz w nim dziecko, czy maszynę (komputer)? Czy nie jest ono zaspokojeniem Twoich ambicji? Czy… wiele, wiele pytań. Czy znasz swoje dziecko na tyle, by wiedzieć co lubi robić, jak lubi spędzać wolny czas, czym się interesuje? Jakie ma możliwości?
      Dawid Lewis w swojej książce „Jak wychowywać zdolne dziecko” pisał: „Uzdolnieni rodzice zachowują się inaczej, podobnie jak dzieci, mają wyobrażenie o swych uzdolnionych dzieciach. Większość rodziców sądzi, że ich dzieci są „zupełnie przeciętne”, a mniejszość traktuje je jako „niezbyt bystre”, lecz rodzice uzdolnionych dzieci, z małymi wyjątkami, widzą w swoich dzieciach jednostki nieprzeciętnie uzdolnione. Należy jednak powiedzieć, że niektórzy rodzice dzieci, które nie wykazują żadnych nieprzeciętnych zdolności, również twierdzą, że ich dzieci są bardzo inteligentne lub utalentowane”¹.
      Przywołany cytat jest zasadniczą oceną rodziców o dziecku, ale w dość wąskim ujęciu. Z pewnością jest to ocena sformułowana na podstawie kilku istotnych wcześniejszych wydarzeń w życiu dziecka. Rzeczywistość bywa jednak o wiele bardziej złożona, a jej poznanie jest wielopłaszczyznowe.
      Gdyby od razy przyjąć powyższe sformułowanie za istotne kryterium, to tak postawiona ocena jednemu dziecku by zaszkodziła, a drugiemu z pewnością pomogła. Trudno uznać to za jednoznaczny wyznacznik, bowiem każde dziecko jest inne.
      Dysponując nawet niewielką liczbą dowodów, można dojść do bardzo pozytywnych, jak i negatywnych wniosków w ocenie. Rodzice nierzadko pod wpływem pierwszych sygnałów osądzają umiejętności dziecka. Mając wyrobioną ocenę o dziecku, możemy oczekiwać, że podporządkuje ono swe zachowanie tej ocenie.
      Wpływ rodzica na wychowanie swego dziecka jest niepodważalny. Ważne jest to aby rodzic umiał zrozumieć dziecko i znalazł z nim właściwą drogę samorealizacji. Pomoc dziecku w samorealizacji, której oczekuje od swych rodziców nie tylko wzbogaca świat dziecka, ale i także świat rodzica. Wpływ oceny rodzica na dziecko przynosi zarówno pozytywny jak i negatywny skutek. Jednak o tym, jaki „obraz własnego ja będzie miało dziecko w znacznym stopniu decyduje stosunek rodziców do tego dziecka”². Obok oceny rodziców istnieje również opinia otoczenia, z którą należy się liczyć i umiejętnie selekcjonować.
      Bywa też tak, że dziecko nie „mogąc zaspokoić oczekiwań rodziców jest przez nich oceniane negatywnie i oddalane emocjonalne. A to jest przyczyną cierpienia”³. Dotyczy to zarówno dziecka niepełnosprawnego, jak i dziecka zdolnego. Ocena rodziców w wychowaniu dziecka zawsze będzie nosiła znamiona zbyt sugestywne. Czy watro ją zmienić? Z pewnością tak. Warto dążyć do pełniejszego obiektywizmu. Wpłynie to z pewnością na polepszenie samooceny dziecka w dążeniu do samorealizacji oraz wyznaczaniu sobie realnych celów. A zresztą „My wszyscy wykształciliśmy obraz własnego ja. Czasami ten obraz pokrywa się z opiniami innych ludzi o nas, lecz najczęściej istnieją między tymi opiniami a obrazem własnego ja znaczne różnice. Pozytywny obraz własnego ja pozwoli dziecku rozwijać własne zdolności”⁴.

 Opracowała:
mgr Magdalena Świtalska

1. D. Lewis, Jak wychowywać zdolne dziecko. Warszawa 1988, s. 98-99.
2. D. Lewis, Jak wychowywać zdolne dziecko. Warszawa 1988, s. 99.
3. A. Kozłowska, O trudnościach w wychowaniu dziecka. Warszawa 1991, s. 127.
4. D. Lewis, Jak wychowywać zdolne dziecko. Warszawa 1988, s. 163.